مقایسه دوربین چرخشی (PTZ) با دوربین مداربسته ثابت (Fixed)

دوربین چرخشی با دوربین ثابت چه تفاوت هایی دارد؟ انتخاب میان یک نگهبان همیشه بیدار که سر خود را برای پوشش تمام زوایا می‌چرخاند یا چندین نگهبان ثابت که هر کدام به نقطه‌ای خاص خیره شده‌اند، هسته اصلی تصمیم‌گیری در مقایسه دوربین چرخشی با ثابت است. این انتخاب، بیش از آنکه یک تصمیم فنی ساده باشد، یک سرمایه‌گذاری استراتژیک در امنیت شماست که می‌تواند تفاوت میان یک نظارت بی‌نقص و یک نقطه کور فاجعه‌بار را رقم بزند. در این مقاله، ما به اعماق این دو فناوری نفوذ می‌کنیم تا با بررسی جامع و بی‌طرفانه، به شما کمک کنیم تا بهترین انتخاب را متناسب با نیازها، محیط و بودجه خود داشته باشید. با اسفیورد همراه شوید.

مقایسه دوربین مداربسته چرخشی با ثابت

پیش از ورود به مقایسه جزئیات فنی دوربین چرخشی با ثابت، بیایید تقابل اصلی این دو فناوری را در یک نگاه بررسی کنیم. در یک سو، دوربین ثابت مانند یک نگهبان متخصص عمل می‌کند که تمام تمرکز خود را بدون لحظه‌ای غفلت، بر روی یک نقطه حیاتی مانند درب ورودی یا گاوصندوق قرار داده است؛ این رویکرد، حداکثر قابلیت اطمینان را در یک محدوده مشخص تضمین می‌کند. در سوی دیگر، دوربین چرخشی (PTZ) نقش یک گشت‌زن هوشیار را ایفا می‌کند که با گشت‌زنی مداوم در یک محوطه وسیع، دیدی جامع از کل محیط ارائه می‌دهد و قادر است بر روی جزئیات مشکوک زوم کند. بنابراین، انتخاب شما در واقع میان “عمق نظارت” و “وسعت نظارت” خواهد بود و در ادامه، خواهیم دید که چگونه عواملی چون بودجه، شرایط محیطی و هدف نهایی از نصب، کفه ترازو را به نفع یکی از این دو سنگین‌تر می‌کند.

دوربین مداربسته ثابت (Fixed Camera)

دوربین‌های ثابت، همانطور که از نامشان پیداست، نگهبانانی هستند که پس از نصب، نگاه خود را بر روی یک محدوده مشخص و از پیش تعیین‌شده قفل می‌کنند. این دوربین‌ها ستون فقرات بسیاری از سیستم‌های نظارتی در سراسر جهان، از ورودی یک فروشگاه کوچک در بازار تهران گرفته تا راهروهای یک ساختمان اداری در اصفهان را تشکیل می‌دهają. سادگی، قابلیت اطمینان و هزینه مناسب، آن‌ها را به گزینه‌ای محبوب و پراستفاده تبدیل کرده است.

 ◁◁ مطلب پیشنهادی: دوربین مداربسته ثابت چیست؟

مزایای دوربین ثابت

• هزینه اولیه پایین: یکی از بزرگترین برگ‌های برنده دوربین‌های ثابت، قیمت تمام شده آن‌هاست. شما می‌توانید با بودجه‌ای مشخص، تعداد بیشتری دوربین ثابت تهیه کنید تا نقاط حساس بیشتری را پوشش دهید. این موضوع برای کسب‌وکارهای کوچک یا مصارف خانگی که به دنبال یک راهکار امنیتی کارآمد و اقتصادی هستند، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.
• دوام و طول عمر بالا: این دوربین‌ها به دلیل نداشتن قطعات متحرک مانند موتور برای چرخش و زوم، به مراتب کمتر در معرض خرابی‌های مکانیکی قرار می‌گیرند. این یعنی هزینه‌های نگهداری و تعمیرات کمتری در درازمدت و پایداری بیشتر سیستم امنیتی شما. یک دوربین ثابت می‌تواند سال‌ها بدون نیاز به سرویس خاصی، به وظیفه خود عمل کند.
• پوشش بدون وقفه و قابل اعتماد: دوربین ثابت هرگز صحنه را از دست نمی‌دهد. نگاه آن همیشه به یک سمت است و هیچ نقطه کوری در محدوده دید خود ایجاد نمی‌کند. این ویژگی برای نظارت بر نقاط بسیار حساس مانند درهای ورود و خروج، گاوصندوق‌ها، صندوق‌های فروشگاهی یا هر مکانی که نیاز به ضبط دائمی و بدون لحظه‌ای غفلت دارد، حیاتی است.
• نصب و راه‌اندازی آسان: به طور کلی، نصب دوربین‌های ثابت ساده‌تر است. پس از تعیین بهترین زاویه دید، دوربین در جای خود محکم شده و نیاز به تنظیمات پیچیده نرم‌افزاری برای کنترل حرکت ندارد. این سادگی فرآیند نصب را تسریع کرده و هزینه‌های مربوط به آن را کاهش می‌دهد.

معایب دوربین ثابت

• میدان دید محدود: بزرگترین ضعف این دوربین‌ها، زاویه دید ثابت آن‌هاست. اگر یک رویداد خارج از کادر تعریف شده رخ دهد، دوربین آن را ثبت نخواهد کرد. برای پوشش یک محوطه بزرگ مانند یک پارکینگ یا یک حیاط وسیع، شما نیازمند نصب تعداد زیادی دوربین ثابت هستید که این خود می‌تواند هزینه‌ها و پیچیدگی سیم‌کشی را افزایش دهد.
• عدم قابلیت زوم و تعقیب سوژه: با یک دوربین ثابت، شما نمی‌توانید روی یک فرد یا یک وسیله نقلیه مشکوک زوم کنید تا جزئیات بیشتری مانند چهره یا شماره پلاک را ببینید. همچنین، تعقیب یک سوژه متحرک در طول مسیر حرکتش با این دوربین‌ها غیرممکن است و تنها عبور آن از مقابل لنز ثبت می‌شود.

ژ

دوربین چرخشی (PTZ Camera)

دوربین‌های PTZ (مخفف Pan-Tilt-Zoom) قهرمانان انعطاف‌پذیری در دنیای نظارت تصویری هستند. این دوربین‌ها با قابلیت چرخش افقی (Pan)، چرخش عمودی (Tilt) و بزرگنمایی اپتیکال (Zoom)، به اپراتور این امکان را می‌دهند که یک محوطه بسیار وسیع را به صورت فعال تحت نظر بگیرد، روی جزئیات مهم زوم کند و سوژه‌های متحرک را دنبال نماید.

مزایای دوربین چرخشی

• پوشش فوق‌العاده وسیع: یک دوربین PTZ به تنهایی می‌تواند کار چندین دوربین ثابت را انجام دهد. با قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه، این دوربین‌ها برای نظارت بر فضاهای باز و وسیع مانند میادین شهری، محوطه کارخانه‌ها، پارکینگ‌های بزرگ و استادیوم‌های ورزشی ایده‌آل هستند. این ویژگی در نهایت می‌تواند منجر به کاهش تعداد کل دوربین‌های مورد نیاز و صرفه‌جویی در هزینه‌های کابل‌کشی و نصب شود.
• قدرت بزرگنمایی اپتیکال (Zoom): مهم‌ترین برتری در مقایسه دوربین چرخشی با ثابت، قابلیت زوم اپتیکال است. این ویژگی به شما اجازه می‌دهد بدون افت کیفیت تصویر، روی سوژه‌هایی در فاصله دور زوم کرده و جزئیات دقیقی مانند چهره افراد یا پلاک خودروها را شناسایی کنید. این قابلیت برای شناسایی تهدیدات از راه دور و جمع‌آوری شواهد محکم، بسیار ارزشمند است.
• نظارت فعال و تعقیب هوشمند سوژه (Auto-Tracking): بسیاری از دوربین‌های PTZ مدرن به قابلیت تعقیب خودکار مجهز هستند. این سیستم می‌تواند به صورت هوشمند یک فرد یا وسیله نقلیه متحرک را در میدان دید خود تشخیص داده و به طور خودکار آن را دنبال کند. این ویژگی حضور یک اپراتور تمام وقت را غیرضروری کرده و سطح امنیت را به شدت افزایش می‌دهد.
• تنظیمات از پیش تعیین شده (Preset) و گشت‌زنی (Tour): شما می‌توانید نقاط حساس و مهم در محوطه خود را به عنوان “Preset” برای دوربین تعریف کنید. سپس با برنامه‌ریزی یک “Tour”، دوربین به صورت خودکار و زمان‌بندی شده بین این نقاط حرکت کرده و یک گشت‌زنی مجازی و مداوم را انجام می‌دهد.

نقاط ضعف دوربین چرخشی

• قیمت بالاتر: فناوری پیشرفته و قطعات مکانیکی پیچیده باعث می‌شود که دوربین‌های PTZ به مراتب گران‌تر از دوربین‌های ثابت باشند. این هزینه اولیه بالا، اصلی‌ترین مانع برای استفاده گسترده از آن‌ها در پروژه‌های با بودجه محدود است.
• استهلاک و نیاز به نگهداری: موتورها و قطعات متحرکی که وظیفه چرخش و زوم را بر عهده دارند، به مرور زمان مستهلک می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود دوربین‌های PTZ نسبت به دوربین‌های ثابت، طول عمر مکانیکی کمتری داشته باشند و نیازمند سرویس و نگهداری دوره‌ای باشند.
• احتمال وجود نقطه کور لحظه‌ای: این یک نکته بسیار مهم است؛ زمانی که دوربین PTZ در حال نظارت بر یک نقطه است (مثلاً سمت راست محوطه)، از وقایعی که در نقطه دیگر (سمت چپ) رخ می‌دهد، غافل است. این نقطه کور لحظه‌ای می‌تواند یک ریسک امنیتی باشد، مگر آنکه یک اپراتور به صورت مداوم آن را کنترل کند.
• پیچیدگی در استفاده و نیاز به اپراتور: برای بهره‌برداری کامل از قابلیت‌های یک دوربین PTZ، اغلب به یک اپراتور آموزش‌دیده نیاز است تا به صورت زنده تصاویر را رصد کرده و دوربین را کنترل کند. هرچند قابلیت‌های خودکار مانند Tour و Auto-Tracking این نیاز را کاهش داده‌اند، اما نظارت انسانی همچنان مؤثرتر است.

 ◁◁ مطلب پیشنهادی: کاربرد دوربین چرخشی اسفیورد

جدول مقایسه دوربین چرخشی با ثابت

برای کمک به تصمیم‌گیری سریع‌تر و مقایسه بهتر دوربین چرخشی با ثابت، ویژگی‌های کلیدی این دو نوع دوربین را در جدول زیر مقایسه کرده‌ایم:

چه زمانی از دوربین ثابت و چه زمانی از PTZ استفاده کنیم؟

انتخاب نهایی شما باید بر اساس کاربرد و محیط مورد نظرتان باشد. در ادامه سناریوهای مشخصی را برای هر کدام بررسی می‌کنیم:

موقعیت‌هایی که دوربین ثابت بهترین انتخاب است:

• ورودی‌ها و خروجی‌ها: برای نظارت دائمی بر درب‌های ورودی، خروجی‌های اضطراری، گیت‌های پارکینگ و لابی‌ها.
• راهروهای باریک و نقاط کور: پوشش کامل راهروها، راه‌پله‌ها و فضاهایی که زاویه دید محدودی دارند.
• نقاط حساس و ثابت: نظارت بر گاوصندوق، میز پذیرش، صندوق فروشگاه (POS)، دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و هر نقطه‌ای که دارایی‌های ارزشمند در آن قرار دارد.
• محیط‌های داخلی با بودجه محدود: تجهیز کامل یک دفتر کار، مغازه یا منزل مسکونی با هزینه‌ای معقول.

موقعیت‌هایی که دوربین چرخشی (PTZ) می‌درخشد:

• پارکینگ‌های وسیع و فضاهای باز: نظارت کامل بر کل محوطه پارکینگ یک مجتمع تجاری یا مسکونی با یک یا دو دوربین.
• محوطه بیرونی ویلا یا کارخانه: رصد کامل پیرامون یک ملک بزرگ، دیوارها و فضاهای سبز برای شناسایی هرگونه ورود غیرمجاز از فاصله دور.
• میادین و چهارراه‌های شهری: کنترل ترافیک و نظارت امنیتی بر فضاهای عمومی بزرگ توسط مراکز مانیتورینگ.
• انبارها و سوله‌های بزرگ: نظارت بر قفسه‌های متعدد و خطوط تولید در یک سوله بزرگ که پوشش آن با دوربین ثابت نیازمند تعداد زیادی دوربین است.
• نظارت زنده بر رویدادها: مانیتورینگ جمعیت و صحنه در کنسرت‌ها، مسابقات ورزشی و همایش‌ها.

نتیجه‌گیری

همانطور که دیدیم، مقایسه دوربین چرخشی با ثابت ما را به یک دوراهی کلاسیک می‌رساند: انتخاب بین پوشش وسیع اما پرهزینه و پیچیده PTZ، یا پوشش متمرکز اما محدود دوربین‌های ثابت. هر دو سیستم با چالش‌هایی مانند نیاز به کابل‌کشی‌های گسترده، نصب‌های زمان‌بر و احتمال وجود نقاط کور لحظه‌ای در دوربین‌های چرخشی همراه هستند. اما اگر راه سومی وجود داشته باشد که مزایای هر دو را بدون معایبشان ارائه دهد؟

اینجاست که نسل جدید دوربین‌های هوشمند وارد میدان می‌شود. دوربین مداربسته بیسیم اسفیورد با ترکیب انعطاف‌پذیری، هوش مصنوعی و سادگی در نصب، قواعد بازی را تغییر داده است. تصور کنید دوربینی دارید که بدون نیاز به هیچ‌گونه سیم‌کشی، به راحتی نصب می‌شود، قابلیت چرخش هوشمند برای پوشش کامل محیط را دارد و با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، سوژه‌ها را تعقیب کرده و هشدارهای دقیق را مستقیماً به تلفن همراه شما ارسال می‌کند. دوربین‌های اسفیورد با حذف پیچیدگی‌های نصب و نگهداری، و ارائه قابلیت‌های هوشمند در یک پکیج مقرون‌به‌صرفه، نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ارتقاء برای امنیت شما هستند.

سوالات متداول

1. برای یک ویلای بزرگ، دوربین ثابت بهتر است یا چرخشی؟
   برای پوشش کامل محوطه بیرونی و دیوارهای یک ویلا، دوربین چرخشی (PTZ) به دلیل میدان دید وسیع و قابلیت زوم، گزینه بسیار بهتری است. برای نقاط ورودی و داخلی می‌توانید از دوربین‌های ثابت به عنوان مکمل استفاده کنید.
2. آیا دوربین‌های PTZ می‌توانند به صورت خودکار حرکت کنند؟
   بله، اکثر دوربین‌های چرخشی مدرن دارای قابلیت Tour (گشت‌زنی) و Preset (نقاط از پیش تعیین شده) هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد به طور خودکار بین نقاط مهم حرکت کرده و یک نظارت برنامه‌ریزی شده را انجام دهند.
3. آیا نصب دوربین‌های ثابت واقعا ارزان‌تر تمام می‌شود؟
   هزینه خرید خود دوربین ثابت پایین‌تر است، اما اگر برای پوشش یک فضا نیاز به نصب چندین دوربین و کابل‌کشی طولانی داشته باشید، هزینه‌های نهایی نصب و تجهیزات جانبی می‌تواند به طور قابل توجهی افزایش یابد.
4. بزرگترین ضعف دوربین چرخشی چیست؟
   نقطه کور لحظه‌ای. زمانی که دوربین به یک سمت چرخیده است، سمت دیگر را پوشش نمی‌دهد. مگر اینکه از مدل‌های هوشمندی استفاده کنید که قابلیت تشخیص حرکت و چرخش خودکار به سمت سوژه را داشته باشند.
5. آیا دوربین‌های ثابت برای تشخیص چهره مناسب هستند؟
   بله، به شرطی که در ارتفاع و زاویه مناسبی نصب شوند. دوربین‌های ثابت به دلیل تمرکز دائمی بر یک نقطه مشخص (مانند ورودی)، برای کاربردهای تشخیص چهره و پلاک‌خوانی بسیار قابل اعتماد هستند.
6. آیا برای کنترل دوربین PTZ حتما به اپراتور نیاز است؟
   برای بهره‌وری حداکثری و کنترل زنده بله، اما با استفاده از قابلیت‌هایی مانند تعقیب خودکار سوژه (Auto-Tracking) و گشت‌زنی هوشمند، نیاز به اپراتور دائمی به شدت کاهش می‌یابد.
7. طول عمر کدام دوربین بیشتر است؟
   به دلیل نداشتن قطعات متحرک، دوربین‌های ثابت به طور کلی دوام و طول عمر مکانیکی بیشتری نسبت به دوربین‌های چرخشی دارند.
8. چگونه می‌توان مشکل کابل‌کشی پیچیده را حل کرد؟
   بهترین راه، استفاده از دوربین‌های مداربسته بیسیم (Wi-Fi) است. این دوربین‌ها نیاز به کابل‌کشی داده را حذف کرده و نصب را در هر مکانی، حتی نقاطی که سیم‌کشی در آن‌ها دشوار است، ممکن می‌سازند.
9. آیا یک دوربین چرخشی می‌تواند جایگزین ۴ دوربین ثابت شود؟
   از نظر تئوری بله، یک دوربین PTZ می‌تواند محوطه‌ای به اندازه ۴ دوربین ثابت را پوشش دهد. اما به یاد داشته باشید که در یک لحظه فقط می‌تواند یک نقطه را ببیند، در حالی که ۴ دوربین ثابت به طور همزمان ۴ نقطه را رصد می‌کنند.
10. برای یک مغازه کوچک کدام گزینه اقتصادی‌تر و کارآمدتر است؟
    برای یک فضای کوچک مانند مغازه، استفاده از یک یا دو دوربین ثابت برای پوشش درب ورودی و صندوق، معمولاً کافی، اقتصادی و بسیار کارآمد است.

مشکلات رایج و پاسخ برای حل

• مشکل: هزینه بالای کابل‌کشی و داکت‌کشی برای نصب چندین دوربین در نقاط مختلف.
  • راه‌حل: استفاده از دوربین مداربسته بیسیم اسفیورد که نیاز به کابل شبکه را حذف کرده و تنها به یک منبع تغذیه نیاز دارد و فرآیند نصب را بسیار ساده و کم‌هزینه می‌کند.
• مشکل: دوربین چرخشی من یک سوژه مشکوک را در یک سمت حیاط رصد می‌کند و از ورود فرد دیگری از سمت دیگر غافل می‌ماند.
  • راه‌حل: فعال‌سازی قابلیت تشخیص حرکت هوشمند در دوربین‌های اسفیورد. این دوربین‌ها می‌توانند با تشخیص حرکت در هر نقطه، به سرعت به سمت آن چرخیده و ضمن ضبط، برای شما نوتیفیکیشن ارسال کنند.
• مشکل: برای پوشش کامل پارکینگ، نیاز به تعداد زیادی دوربین ثابت و یک دستگاه ضبط با کانال‌های متعدد دارم که هزینه‌بر است.
  • راه‌حل: نصب یک دوربین چرخشی هوشمند اسفیورد با قابلیت پشتیبانی از کارت حافظه. این کار هم تعداد دوربین‌ها و هم نیاز به دستگاه ضبط جداگانه را از بین می‌برد.
• مشکل: نصب دوربین در نمای ساختمان یا نقاط دور از دسترس، دشوار و پرهزینه است.
  • راه‌حل: دوربین‌های بیسیم اسفیورد به دلیل عدم نیاز به سیم‌کشی دیتا، به راحتی در هر نقطه‌ای که دسترسی به برق وجود داشته باشد، قابل نصب هستند.
• مشکل: تصاویر دوربین ثابت من، جزئیات کافی از چهره افراد در فاصله دور را نشان نمی‌دهد.
  • راه‌حل: استفاده از دوربین چرخشی اسفیورد با زوم اپتیکال قدرتمند که به شما اجازه می‌دهد بدون افت کیفیت روی جزئیات مهم در دوردست تمرکز کنید.
• مشکل: سیستم امنیتی من پیچیده است و برای بازبینی فیلم‌ها حتما باید به دستگاه NVR دسترسی داشته باشم.
  • راه‌حل: با اپلیکیشن موبایل اسفیورد، به راحتی از هر کجای دنیا به تصاویر زنده و ضبط شده دوربین خود دسترسی داشته باشید و آن را کنترل کنید.
• مشکل: دوربین ثابت من یک منطقه محدود را پوشش می‌دهد و نقاط کور زیادی در محیط وجود دارد.
  • راه‌حل: جایگزینی آن با یک دوربین چرخشی ۳۶۰ درجه اسفیورد که می‌تواند کل فضا را به تنهایی و بدون هیچ نقطه کوری پوشش دهد.
• مشکل: قطعات متحرک دوربین PTZ من پس از مدتی دچار استهلاک و خرابی شده است.
  • راه‌حل: دوربین‌های اسفیورد با استفاده از موتورهای باکیفیت و گارانتی معتبر عرضه می‌شوند که خیال شما را از بابت دوام و طول عمر محصول راحت می‌کند.
• مشکل: تنظیم حالت گشت‌زنی (Tour) در دوربین چرخشی من پیچیده و زمان‌بر است.
  • راه‌حل: رابط کاربری ساده و کاربرپسند اپلیکیشن اسفیورد به شما اجازه می‌دهد در چند ثانیه نقاط Preset و حالت‌های گشت‌زنی هوشمند را تعریف کنید.
• مشکل: با وجود داشتن دوربین، از وقوع جرم مطلع نمی‌شوم و تنها بعد از حادثه فیلم را بازبینی می‌کنم.
  • راه‌حل: فعال کردن سیستم هشدار و تشخیص حرکت هوشمند در دوربین اسفیورد. به محض تشخیص ورود غیرمجاز، یک هشدار فوری روی گوشی شما ارسال می‌شود تا بتوانید به موقع واکنش نشان دهید.